Kadınlarda kısırlık belirtileri, gebe kalmak isteyen kadınların ciddiye alması gereken bir durumdur. Dünyada her 100 kişiden 15’inde görülen infertilite, yani kısırlık, arka arkaya 3 tüp bebek tedavisi sonrasında yüzde 80 başarı ile sonuçlanmaktadır.
Kadın doğum infertilite, kişiden kişiye değişen sebepler yüzünden ortaya çıkmış olabilir. Nedenlerini öğrenebilmek amacıyla alanında uzman bir doktor ile görüşmek, doğru tanı yöntemini belirlemek gerekmektedir.
Unutulmamalıdır ki infertilite, doğru tedavi yöntemleri ile aşılabilir ve çiftler çocuk sahibi olabilir.
Kadınlarda Kısırlık Nedir?
“İnfertilite ne demek?” 1 yıl boyunca korunmasız ilişkiye girilmesine rağmen gebelik oluşmaması anlamına gelebilir. Özellikle genç kadınlarda bu süre takip edilirken, ilerleyen yaşlarda 6 ay boyunca hamilelik oluşmuyorsa, kadınlarda kısırlık riski göz önünde bulundurularak tüp bebek tedavisi yöntemine yönlenilebilir.
Doğal yöntemlerle, yani cinsel ilişki yoluyla gebe kalınmayan sürecin sonunda, eğer tetkikler sonucu problemin kadın tarafında olduğu anlaşılırsa, “kadın infertilitesi ne demek?” sorusunun yanıtı ortaya çıkmış olacaktır.
Kısırlığın kadına ya da erkeğe göre farklı sebepleri bulunur. “Kadınlarda kısırlık neden olur?” sorusunun yanıtı menapoz, tüp tıkanıklığı ya da farklı şekillerde verilebilse de bazı durumlarda herhangi bir sebep ortaya konulamayabilir.
Kısırlığın birçok nedeni olabiliyor. Hatta beslenme alışkanlıklarının bile kısırlık üstünde etkisi olabileceği düşünülüyor. Yine de bazı durumlarda herhangi bir sebep ortaya konulamadığında, tüp bebek tedavisi ile çocuk sahibi olma şansı oldukça artıyor.
Kadınlarda Kısırlık Belirtileri
Kadınlarda kısırlık belirtileri arasında en belirgin olanı elbette 1 yıl boyunca korunmasız ilişkiye girildiği halde gebe kalamamak olarak gösterilebilir. Elbette bu en belirgin olanı olsa da, herhangi bir cinsel ilişkiye girmeden de kısırlığın varlığı görülebilir.
İnfertilite belirtilerini 2 grupta sınıflandırabilir. “Kadında kısırlık nasıl anlaşılır?” sorusunun yanıtını 1. grup olarak aşağıda bulabilirsiniz.
- Normaldekinden daha fazla ya da az kanama olması
- Regl sürelerinin, başlangıçlarının ve bitişleri her ay düzensiz olması
- Hiç regl olmama
- Aşırı ağrılı regl dönemleri
Çoğu zaman başka problemlerle ya da kısırlıkla ilişkilendirilebilen bu maddelerin yanı sıra “kadınlarda kısırlık nasıl belli olur?” sorusuna 2. grup ile devam edelim.
- Ciltteki anormal değişimler: aknelerin ve sivilcelerin anormal derecede artması
- Cinsel isteklerdeki belirgin artış ya da azalış
- Dudakların, çenenin ya da memelerin kıllanmaya başlaması
- Saçlarda seyreklik ya da dökülme
- Kiloda artış
Ayrıca, kısırlık belirtileri olarak görülebilecek diğer önemli noktalar da şu şekildedir:
- Cinsel ilişki sırasında oluşan sancı
- Memelerden akıntı gelmesi
Elbette tüm bunların olması kısırlığın olduğu anlamına gelmez ama herhangi bir belirtiniz varsa, net tanı için uzman bir doktora görünmeniz gerekmektedir. Ayrıca kısırlık olan birisinde bu belirtilerin hiçbiri de görünmeyebilir.
Birçok insan “kadınlarda kısırlık sonradan olur mu?” merak ediyor. Evet, kısırlık genetik olduğu kadar sonradan da oluşabilir. Eğer yakın akrabalarınızdan birisinde kısırlık varsa, genetik olarak yatkınlığınız olma ihtimali diğer insanlara göre daha yüksek görülecektir.
Kadınlarda Kısırlık (İnfertilite) Nedenleri ve Kısırlık Testi
Birçok insan kadınlarda kısırlık yapan şeyler toplumsal nedenler ve diğer nedenler olarak ikiye ayrılabilir.
Kadınlarda kısırlık nedenleri toplumsal olarak aşağıdaki gibi görülebilir:
- Evlenme yaşının ve doğum yaşının artması
- Doğum kontrol tekniklerinin eskiye oranla yaygınlaşması
- Aile planlamasının gelişmesi
- Artan boşanma oranları
- Kısırlığa neden olabilecek zührevi hastalıkların bulaşma oranının artması
- Yaşam standartlarının normalden daha fazla strese yol açması
Yaşam tarzı ve tıbbi problemler söz konusu olduğunda kadınlarda kısırlık nedenleri aşağıdaki gibidir:
- Azalan yumurta rezervleri: Her kadın dünyaya geldiğinde yumurta sayısı bellidir ve yaş ilerledikçe yumurta sayısı azalır. İlerleyen yaşlarda gebe kalmak isteyen kadınların yumurtalık rezervi azalmış olacaktır.
- Yumurtlama yeteneğinin yitirilmesi: Adet düzensizliği ya da regl olmama kimi zaman yumurtlama yeteneğinin yitilmesi olarak görülebilirken, kimi zaman kısırlığa neden olmadığı görülebilir.
- Polistik over sendromu: Yumurtalıklarda kist görünmesi, aşırı kilolu olmak, aşırı tüylenme, kan şekerinin yüksek olması gibi ortaya çıkan POV, kısırlığa neden olabilir.
- Süt hormonunun aşırı salgılanması: Prolaktin olarak da bilinen süt hormonunun fazla salgılanması östrojen değerini düşürür ve yumurtalamaya engel olabilir. Ayrıca bazı ilaçların süt hormonunun salgılanmasını artırdığı bilinmektedir.
- Rahme ve rahmin ağzındaki problemler: Çikolata kisti olarak da bilinen endometriozis, kadınlarda kısırlık sebebi olabilmektedir. Ayrıca rahmin ağzında bulunan yapısal anomaliler, gerçekleşen enfeksiyonlar da kadınlarda kısırlık problemine yol açabilir.
- Tüplerin tıkanması ya da hasar görmesi: Böyle bir durum genel olarak zührevi hastalıklar sebebiyle ortaya çıkabilir. Yine de net bir bilgi için uzman doktordan net yorum almak önemlidir.
- 40 yaştan daha küçük kadınlarda bağışık sisteminin vücut tarafından yumurtalıklar da dahil olarak çökertilmesi, genetik olarak yumurtalıklarda normalden erken tükenme, ya da kanser tedavisi gibi sebeplerle yumurtalıkların işlevini yitirmesi de büyük bir etkendir.
- Sebebi bilinmeyen kısırlık: Bazı durumlarda hiçbir şekilde kısırlığın sebebi bulunamayabilir. Bu durumda hem kadının hem de erkeğin kısırlığı göz önünde bulundurulur ve çoğu zaman tüp bebek tedavisi yöntemi ile çocuk sahibi olunabilir. Kimi zaman da bu problem kendiliğinden ortadan kalkabilir.
Aşırı alkol, sigara ya da uyuşturucu kullanımı.
Birçok kadın, “kadınlarda kısırlık genetik midir?” sorusunu soruyor. Kadınlarda kısırlık genetik olabildiği gibi, üreme fonksiyonlarının fiziksel problemler ya da yaş ile beraber işlevini yitirmesiyle de gerçekleşebilir. Bu sebeple aile öyküsünde kısırlık olan bireyin kısır olma ihtimali yükselse de, kişinin kısır olacağı kesin değildir.
Neden hamile kalamıyorum, diye merak ediyorsanız, sebebi kısırlık olabilir ama aynı zamanda aşırı kilolu ya da zayıf, aşırı alkol, sigara ve uyuşturucu madde kullanımı ya da stres gibi toplumsal ya da fiziksel nedenler de buna sebep olabilir. Net bir bilgi için uzman bir doktora muayene olmanız gerekiyor. Eğer aşırı kiloluysanız, sağlıklı kilo verme yöntemleri ile kilo verebilirsiniz.
Kadınlarda sık görülen kısırlık nedenlerinden birisi de POF olarak da adlandırılan erken yumurtalık yetmezliği olmaktadır. Yumurtalıkların 40 yaş öncesi normal çalışmayı bırakması anlamına gelir. Bu durumda yumurtalıklar yeterli miktarda östrojen hormonu üretmeyi bırakır ya da adet döngüsüyle oluşan yumurta salımı düzenliliğini yitirir. Bu durum da genel olarak kadınlarda kısırlık sebebi olarak görülür.
Kadınlarda Kısırlık Testi ile Tanı Koyma
Normal döngüde doğal yollardan gebe kalamayan bireyler genel olarak, “kadınlarda kısırlık testi hangi bölümde yapılır?” sorusunu soruyor. Kadınlarda kısırlık testi kadın hastalıkları ya da kadın doğum bölümlerinde, doktor talebiyle gerçekleştirilebilir. Devlet hastaneleri de özel hastaneler de kısırlık testi yapmaktadır.
Kadınlarda kısırlık tedavisi öncesi tanı koyma işlemi gerçekleşir. Kısırlık için tanı koyma işlemleri aşağıdaki gibidir:
- Jinekolojik muayene ve ultrason
- Hormon testleri
- Rahim filmi (HSG)
Eğer net bir sonuç alınamadığı düşünülüyorsa doktorunuz farklı testler isteyebilir. Kısırlık tanısında şüphede kalınması durumunda aşağıdaki testler yapılabilir:
- MRI: Vücuttaki organların ve dokuların detaylı görüntülenmesi.
- Laparoskopi: Göbek deliği içerisinden yapılan görüntülemedir. Genel anestezi altında yapılır.
- Rahim ağzından girilerek rahimdeki boşluğun incelenmesi olarak bilinir.
Düzenli olarak 1 yıl cinsel ilişki sonrasında gebe kalamayan kadınların, eğer partnerinde kısırlık problemi yoksa, tedavi olarak çocuk sahibi olması çoğu zaman mümkündür. Tedavinin olumlu sonuçlanması, ne kadar vakittir bu problemi yaşadığınıza, sağlık durumunuza ve tedavi yöntemine göre değişkenlik gösterebilir.
Kısırlık tedavisinde ilaç ve cerrahi müdahale olarak iki açıdan bakmak mümkündür. Tedavi fiziksel muayene ile başlayacaktır. Ardından kan alınarak hormon testleri yapılacak, rahim ultrason ile incelenecek ve fallop tüpleri kontrol edilecektir.
Kadınlarda kısırlık testi ücreti özel hastane ve muayenelere göre değişiklik gösterir. Devlet hastanelerinde ise ücretsiz olarak yapılmaktadır.
Kadınlarda kısırlık tedavisi aşamaları aşağıdaki gibidir:
- IUO (intrauterin inseminasyon): Anne adayının bir tüpü açık ise, baba adayından toplanan spermler rahme yerleştirilir. Eğer en az bir tüp açık değilse, bu işlem gerçekleştirilemez. Böyle bir durumda tüp bebek tedavisi yöntemi uygulanır.
- Tüp bebek tedavisi: Intrauterin inseminasyon tedavisinin işe yaramayacağı, her iki tüpün de kapalı olduğu durumlarda tüp bebek tedavisi yöntemi uygulanabilir. Detaylı bilgiyi tüp bebek tedavisi isimli makalemizden alabilirsiniz.
- Cerrahi tedavi yöntemi: Başarı oranı diğer yöntemlere göre 5’te 1 oranında düşük olan bu yöntem, tüplerin onarılması amacıyla gerçekleştirilir. Cerrahi kısırlık tedavisi yöntemi ile gebe kalan anne adayları dış gebelik belirtileri de gösterebilir. Bu yöntemle doğurganlığı etkileyen fallop tüpü onarımı dışındaki problemleri de ortadan kaldırma imkanı bulunur.
Kısaca, kadınlarda kısırlık tedavisi, intrauterin inseminasyon, tüp bebek tedavisi ve cerrahi yöntemler olmak üzere 3 şekilde ele alınabilir. Genelde en çok bilinen ve tercih edilen yöntem, tüp bebek tedavisi olmaktadır.
Her ne kadar tıp ilerlemiş olsa ve kısırlığın modern tıp ile giderilme oranı yükselse de, kısırlık tedavisi için bitkisel yöntemler hala tercih edilmektedir. Unutulmamalıdır ki bitkisel yöntemlerin kesinliği yoktur ve her kullanan da aynı etkiyi göstermeyebilir.
Kadınlarda kısırlık için bitkisel yöntemler aşağıdaki gibidir:
- Maca Otu: Libidoyu ve gebe kalma ihtimalini artıran doğal bir ilaç olarak nitelendirilmektedir. Erkek ve dişi farelerde yapılan deneylerde doğurganlığı artırdığı gözlemlenmiştir. Fakat erkeklik hormonu yükselmiş olan kadınlarda kullanılması tavsiye edilmez. Kısaca, doğurganlığı artırmak maça bitkisi faydaları arasındadır.
- Vitex: Regl döngüsünü düzenlemek ve regl öncesi ruhsal problemleri ortadan kaldırmayı sağlamak amacıyla kullanılır.
- Tarçın: Hemen her evde bulunan tarçın, doğurganlığı artırdığına inanılan bir bitkidir. Tarçın, obezite ve şeker hastalığı olan kadınla için faydalıdır. Ayrıca polikistik over sendromuna da iyi geldiği düşünülmektedir.
- Tribulus Terrestris: Genel olarak erkekler için kullanılan bitki, kadınlarda da adet döngüsünü düzenlemeye destek olur.
- Diğer ot karışımları: Ginseng, ısırgan otu ve kırmızı yonca gibi birçok ot ve bitki, kadınlarda kısırlık için bitkisel tedavi yöntemleri arasında görülmektedir.
Kısırlıkla mücadele eden ve hamile kalmak istiyorum diyen kadınların öncelikle uzman bir doktora muayene olması, ardından uygun tedavi yöntemi ile tedaviye başlaması önerilmektedir. Tedavi için bitkisel yöntemleri uygulamadan önce doktorunuza danışmayı unutmayın.
Kısırlık Sorunuyla Başetmenin Yolları
Kısırlık, psikolojik ve fiziksel olarak insanı kötü etkileyebilen, rahatsız edici bir durumdur. Bu sebeple doktorunuzun söyleyeceklerine hazırlıklı olun. Testler ve tedavi fiziksel olarak yorucu ve stresli olabilir. Sizin için uygun tedavi belirlenmişse, tüm süreçler hakkında net bilgiler alın. Her adımı bilmek stres seviyenizi azaltacaktır.
Destek almayı ihmal etmeyin. Partnerinizden, ailenizden ve yakın çevrenizden destek alacağınız gibi, psikolojik destek almayı da düşünün. Ayrıca kısırlıkla ilgili sorular sorup düşüncelerinizi ifade edebileceğiniz topluluklara ister anonim, ister kendiniz olarak katılabilirsiniz. Unutmayın, kısırlık üstesinden gelinebilen bir problemdir.
Egzersiz yapmayı ve sağlıklı beslenmeyi ihmal etmeyin. Günlük rutinde egzersiz yapın ve sağlıklı bir diyet programına uyun. Böylece fiziksel ve mental olarak daha iyi hissedeceksiniz.
Eğer yakın zamanda gebe kalmayı planlıyorsanız:
- Normal kilodaysanız, kilonuzu koruyun.
- Tütün ürünleri ve alkolü bırakın.
- Çay ve kahve tüketimini en aza indirgeyin.
- Stresten uzak durun.
Eğer hamile kalmak istiyorsanız, doktorunuzla görüşerek folik asit kullanımına başlamanız, gebelik ihtimalinizi artırabilir. Kadınlarda kısırlık belirtileri ve tanı, tedavi yöntemleri zor bir süreç gibi görünse de, nihayetinde sağlıklı bir çocuk sahibi olma ihtimaliniz olduğunu unutmayın.
Erkeklerde kısırlık belirtileri, teşhisi ve tedavisi için makalemize göz atmayı unutmayın!
Kola kadınlarda kısırlık yapar mı?
Direkt olarak hiçbir yiyecek ve içecek kısırlığa neden olmaz ama vücudun dengesini bozarak üremeye yarayan organlarda ve vücudunuzda tahribata neden olarak kısırlığa zemin hazırlayabilir.
Noodle kadınlarda kısırlık yapar mı?
Noodle yemenin kadınlarda kısırlık yaptığına dair kanıt bulunmuyor. Ancak özellikle çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin sağlıklı beslenmesi oldukça önemlidir.
Kadın infertilitesi tanımlanmamış ne demek?
1 sene boyunca düzenli olarak korunmasız cinsel ilişki yaşanmasına rağmen gebeliğin oluşmaması durumuna kadınlarda tanımlanmamış infertilite adı verilir.
Kısırlık tedavi edilebilir mi?
Kısırlık, tüp bebek, cerrahi yöntemler ve intrauterin inseminasyon yöntemleri ile, yaşa bağlı olarak büyük oranda tedavi edilebilir.
Kısırlık kaç yaşında belli olur?
Kısırlığın belli olması için net bir yaş bulunmasa da yaş ilerledikçe kısırlığın ortaya çıkma oranı artar. Özellikle 37-38 yaşlarından itibaren hızla ortaya çıkacaktır. 40 yaşını aştıktan sonra %75 civarında kısırlık ihtimali bulunur. Eğer genetik bir faktör ya da fiziksel bir durum söz konusuysa, çok erken teşhis edilebilir.