Yeni doğan sarılığı (konjenital hiperbilirubinemi), yeni doğan bebeklerde ortaya çıkan ve bilirubin adı verilen bir pigmentin yüksek seviyelerinden kaynaklanan sarılık durumudur. Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin yıkımı sırasında ortaya çıkan bir maddedir ve normal olarak karaciğer tarafından işlenir ve atılır.
Peki “yeni doğan sarılığı neden olur?” Yenidoğan bebeklerde, karaciğer yeterince işlememiş bilirubini işleyemeyebilir ve bu nedenle bilirubin seviyesi yükselebilir. Bu sebeple yeni doğan sarılığı rahatsızlığı ortaya çıkabilir.
Yeni doğan sarılığı genellikle birkaç gün içinde geçer, ancak bazı durumlarda daha ciddi bir sorun olabilir ve tedavi gerekebilir. Tedavi genellikle fototerapi (ışık tedavisi) veya kan değişimi gibi yöntemlerle yapılır.
Yeni doğan Sarılığı Belirtileri Nelerdir?
Yeni doğan sarılığı belirtileri değişkenlik gösterse de genel olarak aşağıdaki gibidir:
- Sarılık: Yeni doğan bebeklerin ciltleri ve gözleri sararabilir.
- Aşırı halsizlik: Yeni doğan bebekler aşırı halsiz olabilir ve emmeyi reddedebilirler.
- Kuru ve kaşıntı cilt: Yeni doğan bebeklerin ciltleri kuru ve kaşıntı olabilir.
- Aşırı sıvı alımı: Yeni doğan bebekler aşırı miktarda sıvı alabilirler ve bu nedenle daha sık emzirilebilirler.
Eğer yeni doğan bebekte bu belirtilerden biri veya birkaçı görülürse, doktora başvurulması önerilir. Doktor bilirubin seviyesi ölçümü yaparak yeni doğan sarılığının olup olmadığını tespit edebilir ve gerekirse tedavi önerebilir.
Yeni doğan sarılığı değerleri eğer 30 ml/dl seviyesini aştıysa, bebeğe ciddi zararlar verebilir. Bu yüzden genel olarak 15 ml/dl seviye üstünde tedaviye başlanır.
Birçok insan sarılıkla başka rahatsızlıkları karıştırabilir. Peki “yeni doğan sarılığı nasıl anlaşılır?” Bebeğin cildinde belirgin sarılaşma varsa, bebek sürekli uyku halindeyse ve halsizlik belirtileri gösteriyorsa, ciltte kuruluk gözle görülür haldeyse, sarılığın belirtilerinden söz edilebilir.
Bebeklerde sarılık, anne ve bebek arasında kan uyuşmazlığı sebebiyle de ortaya çıkabilir. Bu durumda, anne ve bebek arasında doğuştan beri olan bir kan uyuşmazlığı vardır ve bu durum bebeğin karaciğerinin çalışmasını etkileyebilir.
Yeni Doğan Sarılığı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Yeni doğan sarılığı tedavisi, bilirubin seviyesi ne kadar yüksekse o kadar ciddi olacak şekilde değişebilir. Eğer bilirubin seviyesi çok yüksek değilse, doktor yeni doğan bebeğin aşırı halsiz olduğunu ve sık sık emzirilmediğini düşünebilir. Bu durumda, yeni doğan bebeğin emzirme sıklığını artırmak ve emzirme tekniklerini iyileştirmek gerekebilir.
“Yeni doğan sarılığı nasıl geçer?” sorusunun yanıtı çoğu zaman annenin bebeği sık emzirmesiyle geçeceği yönünde olsa da, kimi zaman hafif veya ileri seviye tedavilere yönelmek gerekebilir.
“Yeni doğan sarılığı kaç olmalı?” Net bir yanıt verilemese de, 5 mg/dl altında olmalıdır. Çünkü bu seviyede artık sarılık belirtileri gözle görülür hale gelir ve bebekte sürekli uyku ve huzursuzluk hali oluşur. Eğer sarılıktan şüpheleniyorsanız, uzman bir doktordan yardım almanız gerekir.
Eğer bilirubin seviyesi daha yüksek ise, doktor fototerapi (ışık tedavisi) veya kan değişimi gibi tedavi yöntemlerini önerebilir. Fototerapi, yeni doğan bebeğin cildine mavi ışık uygulanarak bilirubin maddesinin parçalanmasını sağlar. Kan değişimi, yeni doğan bebeğin kanının çeşitli nedenlerle yüksek bilirubin seviyesi olan bir başka bebekten alınan kan ile değiştirilmesi işlemidir.
Her iki tedavi yöntemi de genellikle birkaç gün sürer. Tedavi sırasında, doktor yeni doğan bebeğin bilirubin seviyesini sürekli olarak izleyerek tedavinin etkisini değerlendirir. Eğer gerekli görülürse, tedavi süresi uzatılabilir veya başka bir tedavi yöntemi önerilebilir.
Burada, “yeni doğan sarılığı ne zaman geçer?” sorusu sorulabilir. Genel olarak tedaviden birkaç gün sonra ya da kendiliğinden geçecektir.
Fototerapi (ışık tedavisi), yeni doğan sarılığında bilirubin maddesinin parçalanmasını sağlayarak bilirubin seviyesini düşürme amacıyla kullanılan bir tedavi yöntemidir. Fototerapi genellikle yeni doğan bebeğin ciltlerine mavi ışık uygulanarak yapılır. Mavi ışık, bilirubin maddesinin parçalanmasını hızlandırır ve bu nedenle bilirubin seviyesi düşer.
Fototerapi yöntemi, yeni doğan bebeğin cildinin altına tüpler yerleştirilerek yapılır. Tüpler, yeni doğan bebeğin kanına mavi ışık uygulamaya yarar. Fototerapi sırasında, yeni doğan bebek günde birkaç kez değiştirilen özel bir bezle kaplı ve mavi ışık uygulanır. Fototerapi sırasında, yeni doğan bebeğin bilirubin seviyesi sürekli olarak izlenir ve tedavinin etkisi değerlendirilir.
Fototerapi yöntemi, bilirubin seviyesi yüksek olan ancak ciddi olmayan yeni doğan sarılıklarında etkili bir tedavi yöntemidir. Ancak, daha ciddi yeni doğan sarılıklarında kan değişimi gibi başka bir tedavi yöntemi gerekebilir. Yeni doğan sarılığı tedavisi genel olarak sık emzirme ve fototerapi yöntemiyle gerçekleştirilebilmektedir.
Birçok ebeveyn “yeni doğan sarılığı tekrarlar mı?” sorusunu soruyor. Evet, tekrar yükselme yaşanabilir ama bu bilirubin tedavisinden sonra görülebilen bir şeydir. Bu yüzden doktorunuzla görüşerek net bilgi almanız önerilir.
Yeni Doğan Fototerapi Nedir? Yan Etkileri Nelerdir?
Yeni doğan sarılığı fototerapi, bir bebeğin bilinen bilinen bir bakteriyel enfeksiyonu olan bilinen bilinen bilinen bir mikropla enfekte olması durumunda kullanılan bir tedavi yöntemidir. Bu tedavi, bebeğin cilt üzerinden güneş ışığı veya kırmızı ışık gibi bir ışık kaynağına maruz bırakılarak yapılır.
Bu ışık, bebeğin vücudunda bulunan bir pigment olan bilirubin adı verilen maddenin parçalanmasına yardımcı olur ve bu sayede bebeğin vücudundaki bu maddenin miktarı azaltılır. Bu da bebeğin kanındaki bilirubin seviyelerini düşürür ve bebeğin sarılık durumunun iyileşmesine yardımcı olur.
Yeni doğan sarılığı ışık tedavisi sonucunda bazı yan etkileri olabilir, ancak genellikle çok hafif ve geçici olur. Bu yan etkiler aşağıdaki gibi olabilir:
- Cilt kuruluğu: Bebeğin cildi fototerapi sırasında kuruyabilir ve hassas hale gelebilir. Bu nedenle, bebeğin cildine nemlendirici kremler sürülerek nemlendirilmesi önerilir.
- Göz kuruluğu: Bebeğin gözleri fototerapi sırasında kuruyabilir ve hassas hale gelebilir. Bu nedenle, bebeğin gözlerine nemlendirici göz pomadı sürülerek nemlendirilmesi önerilir.
- Ateş: Bebeğin vücudunda fototerapi sırasında geçici bir ateş artışı olabilir. Bu durum genellikle çok hafif ve geçicidir. Bebeğin vücudundaki ısının normal seviyesine dönmesiyle birlikte kaybolur.
- Kızarıklık: Bebeğin cildi fototerapi sırasında kızarık olabilir. Bu durum genellikle çok hafif ve geçicidir ve fototerapi sonlandırıldıktan sonra kaybolur.
Yeni doğan fototerapisi sırasında bebeğinizin durumunu takip etmeniz ve endişe ettiğiniz bir şey olduğunda hemen doktorunuza başvurmanız önerilir.
Evde fototerapi tedavisi gerçekleştirilebilir. Fakat bu tedavi yapılırken, cilt üzerine uygulanacak ışık kaynaklarının doğru kullanımı önemlidir. Bu nedenle, fototerapi yapmadan önce mutlaka bir dermatolog veya cilt sağlığı uzmanından yardım alınması tavsiye edilir. Ayrıca, fototerapi yapılırken güneş ışınlarına maruz kalınmaması gerektiğinden, gün içinde yapılması tavsiye edilir.
Genel olarak bebeği fototerapi görenler, birkaç gün içerisinde taburcu olarak normal yaşantılarına dönecektir. Burada bebeğin daha huzurlu olduğunu, daha sık uyandığını ve halsizliğinin ortadan kalktığını görmek sizi mutlu edecektir.
Yeni doğan sarılığı riski ne zaman biter?
Yeni doğan sarılığı riski, genellikle yeni doğan bebeğin yaşı ilerledikçe azalır ve 3-4 hafta içinde tamamen kaybolur. Ancak bazı durumlarda, yeni doğan sarılığı riski daha uzun süre devam edebilir ve çocuğun daha büyük yaşlara gelene kadar sürebilir.
Yeni doğan sarılığı ne zaman tehlikelidir?
Yeni doğan sarılığı genellikle birkaç gün içinde geçer, ancak bazı durumlarda daha ciddi bir sorun olabilir ve tedavi gerekebilir. Yeni doğan sarılığı tehlikeli olabilir eğer bilirubin seviyesi çok yüksektir ve tedavi edilmezse, çünkü bilirubin beyin dokusuna zarar verebilir ve bu nedenle
bebeklerde zeka geriliği, körlük ve diğer ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Yeni doğan sarılığı kaç olmalı?
Bilirubin seviyesi, yeni doğan bebeklerde normal olarak 5-20 mg/dL arasında değişebilir. Doktor bu değerler arasında da tedavi yöntemi önerebilir.
Yeni doğan çocuğun sarılığı nasıl geçer?
Yeni doğan çocuğun sarılığı genellikle birkaç gün içinde geçer. Bu süreçte, çocuğun emzirme sıklığının artırılması ve emzirme tekniklerinin iyileştirilmesi gerekebilir. Bu sayede, çocuğun vücudundaki bilirubin maddesi daha hızlı atılır ve bilirubin seviyesi düşer.