Gebelik şekeri nedir? Gestasyonel diabetes olarak da bilinen bu rahatsızlık gebelik sırasında ortaya çıkan bir tür diyabetiktir. Bu durum, hamileliğin ilk 3 ayında ortaya çıkabileceği gibi, hamilelik ilerledikçe de ortaya çıkabilir. Eğer hamileliğin başlarında ortaya çıkarsa, genellikle hamileliğin sonuna doğru kaybolur. Ancak bazı durumlarda, gebelik diyabeti kalıcı olabilr ve doğumdan sonra da devam edebilir.
Gebelik diyabeti, hamileliğin normal süreci sırasında vücutta meydana gelen hormon değişiklikleri nedeniyle ortaya çıkabilir. Bu durum, vücutta insülin etkisinin azalmasına neden olur ve bu da vücuttaki glikojenin yıkımını arttırır ve bu da kanda glikoz (şeker) düzeylerinin yükselmesine neden olur. Gebelik şekeri tedavisi, insülin enjeksiyonları ile veya oral glikoz düşürücü ilaçlar ile yapılabilir. Hamileliğin normal seyri için, tedaviye uyulması önemlidir.
Gebelikte şeker yükleme testi sayesinde olası risk durumları ortaya çıkartılarak uygun tedavi yöntemi belirlenebilir.
Gebelik Şekeri Neden Olur?
“Gebelik şekeri neden olur?” sorusunun yanıtı şu şekilde verilebilir: Gebelik sırasında vücutta meydana gelen hormon değişiklikleri gebelik diyabeti oluşumuna neden olabilir. Bu değişiklikler, hamileliğin ilerlediği sürece artar ve vücuttaki insülin etkisini azaltır. Bu durum, vücuttaki glikojenin yıkımını arttırır ve bu da kanda glikoz (şeker) düzeylerinin yükselmesine neden olur.
Hamilelikte şeker, genellikle hamileliğin ilk 3 ayında ortaya çıkabilir, ancak hamilelik ilerledikçe de ortaya çıkabilir. Ayrıca, aşırı kilo ve obezite, yüksek tansiyon, geçmişteki gebelik şekeri, tip 2 diyabet ve ailede diyabet öyküsü gibi faktörler de bu problemin oluşumuna neden olabilir.
Gebelik Diyabetinde Risk Faktörleri Nelerdir?
Gebelik diyabeti (gestasyonel diabetes) oluşumunda etkili olan risk faktörleri şunlardır:
- Aşırı kilo ve obezite: Özellikle de bel çevresi çok geniş olan kişilerde gebelik diyabeti riski daha yüksektir.
- Yaş: 35 yaş ve üzerinde olan kişilerde gebelik diyabeti riski daha yüksektir.
- Geçmişteki gebelik şekeri öyküsü: Geçmişte gebelik diyabeti geçiren kişilerde, tekrar gebelik sırasında gebelik diyabeti riski daha yüksektir.
- Ailede diyabet öyküsü: Ebeveynlerinden biri veya ikisi de diyabetik olan kişilerde risk daha yüksektir.
- Yüksek tansiyon: Tansiyon yüksek olan kişilerde, hastalık riski daha yüksektir.
- Tip 2 diyabet: Tip 2 diyabeti olan kişilerde, risk daha yüksektir.
- Polikistik over sendromu: Bu durum, yumurtalıkların çok sayıda küçük kist içerdiği bir durumdur ve bu durumda da gebelik diyabeti riski daha yüksektir.
Gebelik şekeri olup dikkat etmeyenler, bebeğin doğum ağırlığının yüksek olmasına neden olabilir. Bu durum da doğum sırasında anne ve bebeğin sağlığını tehlikeye atabilir.
Tedavi Edilmeyen Gebelik Şekeri Riskleri Nelerdir?
Gebelik şekeri riskleri tedavi gerçekleşmediğinde büyük problemlere neden olabilir. Yüksek doğum ağırlığı, doğum sırasında anne ve bebeğin sağlığını tehlikeye atabilir. Doğum sırasında, bebeğin vücut ağırlığı 4.5 kg ve üzeri olması durumunda, ciddi sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Örneğin, bebeğin doğum sırasında ciddi yaralanmalar oluşabilir, anne rahim duvarında yırtılma riski olabilir ve doğum sırasında komplikasyonlar ortaya çıkabilir.
Riskli olan kişilerde, gebe kalma sırasında ve doğumdan sonra da şeker hastalığı riski artar. Bu nedenle, hamilelikte diyabet olan kişilerin, doğumdan sonra da glikoz düzeylerini kontrol etmeleri önemlidir.
Gebelik şekeri olan kişilerin, hamilelik döneminde ve doğumdan sonra da sağlıklı bir beslenme ve aktivite düzenine uymaları önemlidir. Bu sayede, şeker hastalığı riski azaltılabilir ve sağlıklı bir gebe kalma ve doğum dönemi geçirilebilir.
Bu problemle mücadele etmesi gereken kadınların, bebeğin doğum ağırlığı yükseleceği için sezaryen doğum yapması gerekebilir.
Gebelik Şekeri Kaç Olmalı? Ne Zaman İnsülin Başlanır?
Gebelik sırasında yapılan glikoz tolerans testi (GTT) ile gestasyonel diabetes belirlenir. GTT sırasında, vücuttaki glikoz toleransı ölçülür ve bu test sonucuna göre gebelikte şekeri oluşup oluşmadığı belirlenir. GTT sırasında, hamile kadının kan şekeri düzeyi ölçülür ve bu düzey, özel bir şeker içeren bir içecek tüketildikten sonra 2 saat sonra tekrar ölçülür. GTT sonuçları aşağıdaki gibi olabilir:
- Normal sonuç: GTT sonucu normaldir ve gebelik şekeri yoktur.
- Gebelik şekeri pozitif: GTT sonucu anormal ve gebelik şekeri vardır.
GTT sırasında ölçülen kan şekeri düzeyi, milligram/deciliter (mg/dL) biriminde ölçülür. GTT sırasında ölçülen kan şekeri düzeyi, hamileliğin ilk 3 ayında ölçülen düzeyin üzerinde olması durumunda gebelik şekeri oluşmuş demektir.
Hamilelik ilerledikçe, vücuttaki hormon değişiklikleri nedeniyle kan şekeri düzeyi yükselir ve bu nedenle GTT sırasında ölçülen düzey de yükselir. Hamileliğin 24. haftasından sonra ölçülen kan şekeri düzeyi, hamileliğin ilk 3 ayında ölçülen düzeyin üzerinde olması durumunda gebelik şekeri oluşmuş demektir.
Hamileliğin 1. trimesterinde gebelik şekeri kaç olmalı? GTT sırasında ölçülen kan şekeri düzeyi, hamileliğin ilk 3 ayında şunlar olmalıdır:
- Ölçüm yapılmadan önce: 70-99 mg/dL
- 1 saat sonra: 180 mg/dL ve altı
- 2 saat sonra: 153 mg/dL ve altı
Hamileliğin 24. haftasından sonra ölçülen kan şekeri düzeyi, aşağıdaki gibi olmalıdır:
- Ölçüm yapılmadan önce: 70-99 mg/dL
- 1 saat sonra: 180 mg/dL ve altı
- 2 saat sonra: 140 mg/dL ve altı
Eğer sonuçlar yukarıda verilenlerden farklıysa, doktorun önerdiği tedavi süreci başlatılacaktır.
Peki, gebelik şekeri kaç olursa insülin başlanır? Gebelik şekeri için, kanda glikoz (şeker) düzeylerinin ölçüldüğü testler sonucunda, glikoz düzeyi normal seviyelerin üzerinde çıkarsa tedavi planı yapılır. Tedavi planı, kişinin vücut ağırlığı, kilo hedefi, glikoz düzeyleri, gebelik haftası ve diğer sağlık koşulları göz önüne alınarak yapılır.
Gebelik şekerinin tedavisinde insülin enjeksiyonları veya oral glikoz düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Hangi tedavi yöntemi kullanılacağı, kişinin durumuna göre değişebilir. Doktor tarafından uygulanması önerilen tedaviye uyulması, hamileliğin normal seyri için önemlidir.
Gebelik Şekeri Diyeti Listesi
Riskli olan gruptaki anne adaylarının takip etmesi önerilen gebelik diyeti listesi şunlardır:
- Günlük kalori ihtiyacını karşılamaya yönelik beslenmeli: Hamilelik sırasında günlük kalori ihtiyacı, hamileliğin ilerleyen dönemlerine göre değişebilir. Bu nedenle, gebelikte şeker problemi olan kişilerin günlük kalori ihtiyacını karşılamaya yönelik beslenmeleri önerilir.
- Düzenli öğünler tüketmeli: Düzenli öğünler tüketmek, vücuttaki glikoz düzeylerini düzenlemeye yardımcı olur. Öğünler arasında 3-4 saat aralıklar bırakılması önerilir.
- Karbonhidrat miktarını azaltmalı: Tedavi sürecinekilerin, günlük karbonhidrat miktarını azaltmaları önerilir. Bu nedenle, beyaz ekmek, makarna, pirinç gibi karbonhidrat oranı yüksek yiyecekler yerine, tam buğday ekmek, kepekli makarna, kepekli pirinç gibi karbonhidrat oranı düşük yiyecekler tercih edilmelidir.
- Yağ oranını düşürmeli: Şekeri olan kişilerin, yağ oranını düşürmeleri önerilir. Bu nedenle, tereyağı, krema, mayonez gibi yüksek yağ içeren yiyecekler yerine, zeytinyağı, avokado, fındık gibi düşük yağ içeren yiyecekler tercih edilmelidir.
- Meyve ve sebze tüketmeli: Gebelik diyabeti olan kişilerin, meyve ve sebze tüketmeleri önerilir. Bu yiyecekler, düşük karbonhidrat ve yüksek lif içerikleri nedeniyle, vücuttaki glikoz düzeylerini düzenlemeye yardımcı olur. Protein ağırlıklı yiyecekler tercih etmeli: Diyabet olan kişilerin, protein ağırlıklı yiyecekler tercih etmeleri önerilir.
Bu yiyecekler, vücuttaki glikoz düzeylerini düzenlemeye yardımcı olur. Örneğin, gebelik şekerini düşüren yiyecekler arasında et, tavuk, balık, bezelye, fasulye gibi protein içeren yiyecekler gösterilebilir. Ayrıca, süt ürünleri de protein içeriği yüksek olması nedeniyle tüketilebilir. Ancak, süt ürünlerinin tüketiminde, yağ oranı düşük olanları tercih edilmelidir.
“Gebelik şekeri olanlar kaçıncı haftada doğum yaptınız?” sorusu birçok insan tarafından sorulmaktadır. Gebelik şekerinin doğumun erken olmasına neden olduğu söylenemez. Eğer herhangi bir başka sebep yoksa, doğum yine olması gerektiği zamanda olacaktır.
Gebelik sürecinde sağlıklı kilo verme yöntemleri izlenmeli, uzmanların önerilerine uyulmalıdır.
Gebelik Şekeri Nasıl Düşürülür?
“Gebelik şekeri nasıl düşürülür?” sorusunun yanıtı aşağıdaki gibidir:
- Tedavi planına uymalı: Hastaların, tedavi planına uymaları önemlidir. Gebelik şekeri tedavisi, kişinin vücut ağırlığı, kilo hedefi, glikoz düzeyleri, gebelik haftası ve diğer sağlık koşulları göz önüne alınarak yapılır. Tedavide tedavisinde insülin enjeksiyonları veya oral glikoz düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Hangi tedavi yöntemi kullanılacağı, kişinin durumuna göre değişebilir.
- Düzenli öğünler tüketmeli: Riskli grupta olan kişilerin, düzenli öğünler tüketmeleri önerilir. Öğünler arasında 3-4 saat aralıklar bırakılması önerilir. Bu sayede, vücuttaki glikoz düzeyleri düzenlenebilir.
- Diyet listesine uymalı: Gebelik şekeri olan kişilerin, diyet listesine uymaları önerilir. Bu sayede, vücuttaki glikoz düzeyleri düzenlenebilir. Diyet listesi, tam buğday ekmek, kuru baklagiller, meyve ve sebzeler, protein ağırlıklı yiyecekler, süt ürünleri gibi yiyecekleri içerir.
- Günlük aktivite düzeyini artırmalı: Bireylerin günlük aktivite düzeyini artırmaları önerilir. Örneğin, yürüyüş, bisiklet sürme gibi hafif egzersizler yapılabilir. Bu sayede, vücuttaki glikoz düzeyleri düşürülebilir.
- Günlük kalori miktarını kontrol etmeli: Gebelik şekeri olan kişilerin, günlük kalori miktarını kontrol etmeleri önerilir. Bu nedenle, kilo hedefine uygun olarak beslenmeli ve aşırı kilo alımını önlemek için dikkat etmelidir.
- Doktor kontrollerine düzenli olarak gitmeli: Gebelik şekeri olan kişilerin, doktor kontrollerine düzenli olarak gitmeleri önemlidir. Bu sayede, glikoz düzeyleri ve bebeğin gelişimi ile ilgili olarak bilgi alınabilir ve gerekli değişiklikler yapılabilir.
Gebelik şekeri bebeğe zarar verir mi?
Gebelik şekeri düzenlenmezse, bebeğin doğum ağırlığı artabilir bu da doğum sırasında hem annenin hem de bebeğin hayati problemler yaşamasına neden olabilir.